HABERLEÞME
Kaza yeri ilkyardým haberleþmesi kýsa öz ve anlaþýlýr olmalýdýr.
> Kaza yerinin açýk ve net adresi
> Kazanýn oluþ þekli
> Yaralýlarýn durumu ve sayýsý mutlaka bildirilmelidir
> Kazayý bildirenin kimliði
> Araçlarýn hasar durumu
Hýzýr Acil Servis : 112
Polis Ýmdat : 155
Alo Trafik : 154
Jandarma : 156
Karayollarý : 159
YARALININ TAÞINMAYA
HAZIRLANMASI VE TAÞIMA ÞEKÝLLERÝ
Kaza yeri trafik güvenlik önlemleri alýnýp ilkyardým uygulamalarý yapýldýktan sonra haberleþmenin ardýndan yaralýlarýn gözlemlenmesi ve hangisinin daha önce sevk edilmesi gerektiðine kara verilmelidir.
Birinci derece öncelikli olanlar
> Solunum zorluðu olanlar
> Göðüs yaralanmalarý
> Þoka girenler
> Kanamalýlar
> Geniþ yanýklar %20?40
> Açýk karýn yaralanmalarý
> Gaz zehirlenmeleri
> Ezik, yaygýn yaralar
> Açýk ve kapalý kýrýklar
Ýkinci Derece Öncelikli Olanlar
>Turnike uygulananlar
>iç kanamalýlar
> Donanlar
>Bilinci yerinde olmayanlar
Üçüncü Derece Öncelikli Olanlar
> Omurga kýrýðý ve omurilik yaralanmalarý
> Çok geniþ yanýklar %40?100
> Beyinin göründüðü baþla aðýr yaralýlar
> Çok fazla yarasý ve kýrýðý olanlar
> Çok fazla kanamasý olanlar.
Dördüncü Derece Öncelikli Olanlar
> Basit yaralanmalar
> Küçük yanýklar
> Burkulma ve çýkýðý olanlar
> Ölüler
TAÞIMADA VERÝLECEK POZÝSYONLAR
Yaralanmalarda Verilecek Pozisyonlar
> Zor solunum yapanlar, kusanlar, zehirlenenler, beyin kanamasý olup kulaðýndan kan gelenler yan yatýrýlýr
> Baþ yaralanmasý, köprücük-kol, önkol kýrýklarýnda oturtulur
> Göðüs yaralanmasý kaburga kýrýklarýnda oturuþ veya yarý oturuþ
> Bacak kemiði kýrýklarý, omurga kýrýklarýnda sýrtüstü yatýrýlýr
> Þok ve bayýlmada þok pozisyonu verilir
> Karýn yaralanmalarýnda sýrtüstü yatýrýlýr
YARALILARI TAÞIMA YÖNTEMLERÝ
Tek Kiþi ile Taþýma
> Yaralýya destek olma : Ýlkyardýmcý yaralýnýn yanýnda durur, bir eliyle yaralýnýn belinden tutar, diðer eliyle de yaralýnýn kolunu tutup boynundan geçirir ve bileðinden tutar. Yaralý vücudunu ilk yardýmcýya yaslar ve birlikte yürürler.
> Geri geri taþýma : Yaralý sýrt üstü yatar; ilk yardýmcý kalýn baðlama malzemesinin yaralýnýn koltuk altlarýndan geçirerek göðsünün üstünde baðlar. Ýlk yardýmcý her iki eliyle baðý koltuk altý hizasýndan tutarak çeker. Bu sýrada kendisi de geri geri gider.
> Sýrtta taþýma : Ýlkyardýmcý yaralýyý ayaklarýndan tutar vaziyette sýrtýna alýr.Yaralý ilkyardýmcýnýn boynuna sarýlýr
> Kucakta taþýma : Her Ýki yöntemde yaralýnýn oturarak gitmesindesakýnca yoksa ve düþük aðýrlýklý ise tercih edilebilir.
> Sürünme yöntemi :
Yaralýda bilinç kaybý olduðu durumlarda seçilebilir. Yaralý sýrtüstü yatar durumdadýr, kollarý bileklerinden kalýn baðlama malzemesi ile baðlanýr, ilk yardýmcý yüzü yaralýya gelecek þekilde dizleri üzerinde durur, yaralýyý bacaklarýnýn arasýna alýr, baðlanan bileðin oradan boynunu geçirir, ilk yardýmcý dizleri ve elleri üzerinde yürüyerek yaralýyý taþýr.
Ýtfaiyeci yöntemi :Zor bir yöntemdir. Ýlk yardýmcý yüz üstü konumda omzunun üstüne alýr, düþmemesi için belinden ve bileðinden tutar, yaralý Ýlk yardýmcýnýn omzunda ters V þeklinde tutulmalýdýr.
Ýki Kiþi Ýle Taþýma
Tezkereci yöntemi :
1 ci ilkyardýmcý yaralýnýn arkasýnda durur oturuyor konuma getirerek kollarýndan birini büker Ýlk yardýmcý yaralýnýn koltuk altýndan iki kolunu sokar bükülen kolun dirsek ve bilek kýsmýndan tutar
2 ci ilk yardýmcý yaralýnýn bacaklarýný açar, arkasý dönük olarak araya girer, bacaklarýndan tutarak kaldýrýr ve taþýrlar
Ýki el üzerinde taþýma :
Ýlk yardýmcýlar yaralýnýn iki yanýnda dururlar ve yaralýnýn ayak tarafýndaki elleri dizin altýnda birleþtirerek kalçaya doðru kaydýrýrlar.
Ýlk yardýmcýlar diðer elleri yaralýnýn koltuk altýnda karþýlýklý olarak geçirirler,
Yaralý ilk yardýmcýlarýn boynuna sarýlýr
Dört el üzerinde taþýma yöntemi :
Ýki ilk yardýmcý önce kendi bileklerini tutarlar, boþta kalan el ile karþýdakinin bileðini tutar
Eðilerek yaralýyý bu eller üzerine oturturlar
Yaralý ilk yardýmcýlarýn boyunlarýna sarýlýr.
SEDYE ÝLE TAÞIMA
Her koþulda yaralýnýn sedye ile taþýnmasý tercih edilmelidir,
> Sedye ile taþýrken yaralýnýn ayaklarý önde bas arkada olmalýdýr, yaralý gittiði yönü görmelidir.
> Ambulansa gelindiðinde yaralýnýn baþý öne getirilerek yerleþtirilir
> Merdiven iniþ çýkýþlarýnda baþ hep yukarýda, ayaklar önde olmalýdýr
SAÐLIÐI BOZAN DIÞ ETKENLER VE ÝLKYARDIM
ZEHÝRLENMELER
Ýnsan vücuduna deðiþik yollarla girdiðinde çalýþmasýný ve yapýsýný bozan veya yok eden maddelere "zehir" adý verilir.
Bu maddelerin vücuda girmesi sonucu görülen duruma da "zehirlenme" denir. Zehir, solunumla, aðýzla, deri ve kan ile vücuda girer.
SOLUNUM YOLU ÝLE ZEHÝRLENME
Eksoz gazý,bütan gaz (þofben,tüp gaz),havagazý,odun ve maden kömürü gazlarý,kimyasal maddelerin yanmasýyla ortaya çýkan gazlar solunum yolu ile zehirler.
Aracýmýzý kapalý garaj içinde uzun süre çalýþtýrýrsak eksoz gazý yüzünden zehirlenebiliriz.Eksoz gazý dâhil solunum yolu ile zehirlenmelerde asýl zehirleyici madde karbonmonoksittir.
Belirtileri
Bulantý, kusma,solunum zorluðu
Halsizlik, hareket edememe , kaslarda gevþeme
Deride kýzarma ve morarma
Baþ dönmesi,kulak çýnlamasý,bilinç kaybý
Ýlkyardým
Kapý, pencere açýlýr veya temiz havaya çýkarýlýr.
Soluðu durmuþsa hemen suni solunum yapýlýr.
Zor soluk alýyorsa, kusuyorsa yan yatýrýlýr.
Kalbi durmuþsa kalp masajý yapýlýr.
SÝNDÝRÝM YOLU ÝLE ZEHÝRLENME
Sindirim yolu ile zehirlenmeler,bozuk yiyecekler (mantar,peynir,balýk) ilaçlar,konserveler,asit-baz,alkol uyuþturucular,cam siliciler,deterjan,antifriz,çamaþýr suyu,kezzap,naftalin,zirai ilaçlarla ilaçlanmýþ yiyecekler ve diðer çeþitli kimyasal maddelerin yenmesi ile meydana gelir.
Belirtileri:
Belirtiler, alýnan zehrin cinsine ve geçen süreye göre deðiþmekle beraber ortak olarak þu belirtiler görülür:
Karýn aðrýsý,aðýzda yanma
Yutma zorluðu,bulantý,kusma ve ishal
Baþ aðrýsý,baþ dönmesi,bitkinlik
Ýlkyardým
Öncelikle zehirlenmenin neyden kaynaklandýðý belirlenir
Bilinci yerinde ise ilk iki saat içinde kusturulur
En iyi kusturma yöntemi boðazý uyarmaktýr
Ýlaçla zehirlenmiþse hemen bol su verilerek kusturulur
Asit- baz (çamaþýr suyu , tuz ruhu gibi) zehirlenmelerinde kesinlikle kusturulmaz yine bol su verilir
2 saatten daha uzun süre geçmiþse kusturulmaz, bol su ve zeytinyaðý veya müshil ilacý verilir
Bilinci yerinde deðil ise kusturulmaz
Yoðurt, ayran, yumurta aký koruyucu olarak verilebilir ancak çok önemli bir yararý da yoktur.
Kimyasal madde zehirlenmelerinde niþasta, süt kullanýlabilir
Yan yatýþ pozisyonu verilir
DERÝ YOLUYLA ZEHÝRLENME
Tarým ilaçlarý,zehirli hayvan ýsýrmalarý ve arý-böcek sokmalarý ile olmaktadýr.
Maske ve eldiven kullanmadan tarým ilaçlarý ile ilaçlama yapýlýrsa cilt yolu ile zehirlenmeler ortaya çýkar.
Belirtileri
Ciltte kýzarma,yanma ve kaþýntý olur.
Ayrýca diðer bazý genel zehirlenme belirtileri de görülür.
Ýlkyardým
Deri bölgesi akan su altýna bir süre tutulur ve sabunlu su ile iyice yýkanýr.
Zehire bulaþmýþ elbiseler hemen çýkarýlýr.
Bol süt ve tuzlu ayran içirilir.
YILAN ISIRMASI
Belirtileri
Soktuðu yerde yarým ay þeklide bir iz býrakýr.
Deride diþ izleri býrakýr,aðrý ve yanma hissi
Bulantý, kusma,þiþlik ve morarma olur
Ýlkyardým
Isýrýlan yer yýkanýr
Isýrýlan bölge kalp düzeyinden aþaðýda tutulur, hareket ettirilmez
Zehirin yayýlmadan dýþarý atýlmasý için geniþ bir bezle alttan üstten turnike uygulanarak 30 dakikayý geçmemiþse ýsýrýlan yere derin olmayan paralel iki kesik yapýlýr, Turnike 15 dakikada bir gevþetilir.
Aðzýnda diþ çürüðü, diþ eti hastalýðý olmayan biri tarafýndan 3?5 kez emilerek tükürülür, Sonra temiz bir bezle kapatýlýr. Varsa ilkyardýmcý zehiri emmeden önce aðzýný zeytinyaðý ile çalkalamalýdýr.
O bölge soðuk tutulur. (Bazý bilim adamlarý buna katýlmazlar)
Yýlan serumu için sevk edilir.
AKREP SOKMASI
Zehir, akrebin kuyruðunun son halkasýndan salgýlanýr ve uçtaki iðne ile sokar.
Belirtileri
Aðrý, yanma, uyuþukluk, Kaslarda kasýlma ve kramplar
Solunum güçlüðü, idrar, dýþký kaçýrma
Ýlkyardým
Sokulan yer yýkanýr, Þoka karsý önlem alýnýr
Turnike uygulanýr (Sokulan yerin altýndan ve üstünden)
Aðrýyý gidermek için karbonat bulamacý, amonyak sürülür
Sokulan yere buz konur, kalp düzeyinden altta tutulur
Dinlendirilir, kramp giren yerlere sýcak uygulanýr
GÜNEÞ ÇARPMASI VE SICAK BÝTKÝNLÝÐÝ GÜNEÞ ÇARPMASI
Kiþiler güneþ altýnda uzun süre kalýrlarsa beynin alt tarafýndaki ýsý düzenleme merkezi bozulur ve vücut ýsýsý hýzla yükselir. Bu nedenle beyin hücrelerinde tahribat oluþur; beyin ödemi Ýle kanamalarý görülebilir. Isý düzenleme merkezi vücut ýsýsýný kontrol edemez hale gelir, 36,5?37 'C de tutamaz, ýsýyý kaybedemez
Belirtileri
Deride kýzarýklýk, kuruluk ve gerginlik ve terlemenin olmamasý
Baþ aðrýsý, bulantý, kusma, yüksek ateþ, nabýz sayýsýnda artýþ
Ýlkyardým
Vücut ýsýsý düþürülür ve Serin yere alýnýr
Varsa soðuk- ýlýk arasý duþa sokulur ( çok soðuk olmamalý )
Baþa, göðse, koltuk altý ve kasýklara soðuk su ile ýslatýlmýþ bez konur varsa soðuk ve ýslak çarþafa sarýlýr.
Bilinci yerinde ise soðuk içecekler verilir
Deride terleme oluncaya kadar iþleme devam edilir, çünkü terin buharlaþmasý ýsýyý düþürür.
SICAK VURMASI
Sýcak bitkinliði , çok aþýrý terleme ile fazla su ve tuz kaybý nedeniyle oluþur. Uzun süre sýcak ortamda kalma, sýcakta fazla giyinme , nemli ortam neden olabilir.
Belirtileri
Aþýrý terleme,bitkinlik,kramplar,baþ aðrýsýSoðuk ve ýslak cilt.bayýlma hissi,hýzlý nabýz ve baþ aðrýsý
Ýlkyardým
Serin bir yere alýnýr,sýký giysiler çýkartýlýr
Su, tuzlu ayran, meyve sularý verilir
Kramp giren bölgeler dinlendirilir, masaj yapýlýr
DONMA VE SOÐUK VURMASI
Kiþilerde soðuðun þiddeti , havadaki nem oraný, soðukta kalma süresi, giyinme biçimi, vücut direncine göre soðuk vurmasý ve donma meydana gelir.
Belirtileri
Organlarda hareketsizlik, uyuþma, þiþme , morarma , deride pürüzlenme
Ayak, el, kulak ve burunda bölgesel yaralanma
Aðrý, yanma, sertlik,bitkinlik ve uyku hali
Karýncalanma, duyularýn kaybolmasý, titreme
Ýlkyardým
Soðuk , rüzgârlý ortamdan uzaklaþtýrýlýr,
Islak giysileri çýkarýlýr ve üzeri battaniye ile örtülür
Önce ýlýk sonra sýcak ortama alýnarak vücut ýsýsý yavaþça yükseltilir
Hýzlý , sýcak, sert masaj yapýlmaz, karla ovulmaz
Hafif, yüzeysel masaj yapýlýr
Uyumasý engellenir
Ilýk , þekerli içecekler verilir
Yara var ise su dolu keseler patlatýlmaz, temiz bezle sarýlýr
ELEKTRÝK ÇARPMASI
Vücuttaki etkileri
Ýnsan vücuduna temas ederek kýsa devre yapan ve bu yolla topraða geçen elektrik akýmý, ELEKTRÝK ÞOKUNA neden olur. Elektrik çarpmasý, sadece elektrik akýmýna direk temasla olmaz, yüksek gerilimin bulunduðu tellere yaklaþmak da ayný etkiyi gösterir. Elektrik akýmýna temas eden yerdeki geçirgenlik, akýmýn þiddetini de etkiler beyindeki solunum merkezi etkilenecektir.
Belirtileri
Solunum felci,ödemi, düzensiz kalp atýmý veya durmasý
Kaslarda titreme,bilinç kaybý,sinirlerde felç ve morarma
Kazazeden in kurtarýlmasý
Çýplak elle , ýslak veya metal malzeme Ýle dokunulmaz
Varsa þartel indirilir, sigorta çýkarýlýr
Eðer arabanýn üzerine akým geçen tel düþmüþse, aracýn içinde oturulur inilmez. Araba lastikleri yalýtkan görevini görür. Yangýn tehlikesi varsa içindeki kiþiler ayný anda araca dokunmadan araçtan atlamalýdýrlar.
Elektrik akýmýndan kurtarmak için; kuru sopa, tahta, deri, kalýn gazete tomarý, kitap, plastik maddeler, naylon poþet, lastik ayakkabý ve otomobil iç lastikleri gibi maddeler kullanýlabilir.
Ýlkyardým
Suni solunum yapýlýr ( uzun süre gerekebilir)
Gerekiyorsa kalp masajý uygulanýr
Yanýk yere soðuk uygulama yapýlýr.
Tasarým ve Kodlama Yaztek Teknoloji